मज सुचले गं .....

  #जीवनमें_एक_बार_जाना_सिंगापोर २--- ही माणसं तशी शांतताप्रिय. दहा-साडेदहाच्या सुमारास घरातले दिवे विझतात. भांडणं, मोठ्या आवाजात लावलेलं म्युझिक मी तरी ऐकलं नाही. रस्त्यात एखादा छोटा अपघात झाला, निसटती टक्कर झाली तरी ‘माझीच गाडी सापडली का तुला xxx ?’ असला प्रकार नाही. शांतपणे एकमेकांचे फोन नंबर्स, इतर आवश्यक माहिती घेऊन आपापल्या रस्त्याने निघून जातात. पोलीस येण्याइतकं काही गंभीर असेल तरी 5 मिनिटांत ते येतात, १०-१५ मिनिटांत रस्ता मोकळा करतात. सार्वजनिक जीवनात सामान्य माणसाचा कल शिस्त पाळण्याकडे जास्त दिसतो. रस्ता रिकामा असला तरी हिरवा दिवा लागल्याशिवाय रस्ता ओलांडायचा नाही किंवा गाडी दामटायची नाही हे पाहिलं आणि मुंबई-पुण्यातले उतावीळ ड्रायव्हर्स, सैरावैरा धावत कुठूनही रस्ता ओलांडणारे पादचारी आणि पुण्यातल्या दुचाकीस्वारांच्या आणि रिक्षा चालकांच्या करामती आठवून गहिवरून आलं. क्वचित एखादा दामटायचा गाडी, पण नियम पाळणारे जास्त. काही गाड्यांच्या नंबर पाट्या वेगळ्या रंगाच्या दिसल्या. मुलगा म्हणाला या गाड्यांना फक्त संध्याकाळी ७ नंतर रस्त्यावर यायला परवानगी. रविवारी आणि सार्वजनिक सुट्टीच्या ...

शाळेत असतांना इंग्रजीच्या बाईंनी एक वाक्य सांगितलं – pen is mightier than sword. लगेच त्याचं मराठीत रुपांतर ‘शब्द हे तलवारीपेक्षा जहाल शस्त्र आहे.’ मग चाळा लागला. कोणता शब्द कशा पध्दतीने उच्चारला तर त्याच्या अर्थाची छटा कशी बदलते. आम्हाला ९वी ते ११वी मराठी शिकवायच्या प्रेमा साखरदांडे. शाळेच्या स्नेहसंमेलनाला नाटक बसवण्यासाठी कधीतरी सुलभा देशपांडे यायच्या. बहिणीला मदत. त्याही हाडाच्या शिक्षिका. एक दिवस त्यांना तालमीचा कंटाळा आला. मग त्यांनी एक खेळ घेतला. एक वाक्य सांगितलं आणि प्रत्येक मुलीला ते वेगवेगळ्या भावनेचा आविष्कार करुन म्हणायला सांगितलं. एक प्रकारे त्यांनी आम्हाला वाचिक अभिनय शिकवला. तेव्हा एक गोष्ट कळली, नुसता शब्द सामर्थ्यहीन असतो. त्याला पूर्ण वाक्याच्या संदर्भाची, स्वरांच्या हेलकाव्याची आणि अभिनयाची जोड असली तर त्याचं सामर्थ्य खुलून येतं. बोललेला शब्द स्वर, आवाज यांच्या मदतीने नेमकी भावना व्यक्त करतो. अभिनित शब्द अधिक थेटपणे अर्थ प्रगट करतो. पण लिहिलेला शब्द? तो वाचतांना स्वर, अभिनय या कशाचीही जोड नसते. मग त्यातून कसा नेमका अर्थ प्रगट होणार? यासाठी नेहमी शब्दयोजना अचूक हवी...